Zbigniew Horbowy

Zbigniew Horbowy (1935–2019) – wybitny polski projektant szkła użytkowego i artystycznego

Zbigniew Horbowy urodził się w 1935 roku we Lwowie. Był jednym z najwybitniejszych polskich projektantów szkła, którego działalność znacząco wpłynęła na rozwój wzornictwa szkła użytkowego w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Jego prace stały się ikonami nowoczesnego designu, zarówno w kraju, jak i za granicą.

Wykształcenie i początki kariery

Horbowy ukończył Wydział Szkła i Ceramiki na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP) we Wrocławiu (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu). Jego mistrzem i największym inspiratorem był profesor Stanisław Dawski, założyciel Katedry Szkła. To właśnie pod jego okiem Horbowy rozwinął swoje zainteresowanie eksperymentowaniem z formą i kolorem szkła.

Twórczość i współpraca z hutami szkła

Zbigniew Horbowy był mocno związany z wieloma hutami szkła na Dolnym Śląsku i w innych regionach Polski. Do hut, w których realizował swoje projekty, należą:

• Huta Szkła „Sudety” w Szczytnej – pierwsze miejsce jego zawodowej kariery, gdzie tworzył nowoczesne szkło użytkowe o prostych formach i intensywnych kolorach.
• Huta Szkła „Barbara” w Polanicy-Zdroju – tu powstały jedne z najbardziej rozpoznawalnych projektów Horbowego, takie jak kieliszki i wazony o minimalistycznych kształtach.
• Huta Szkła „Julia” w Piechowicach – Horbowy projektował tu kolekcje inspirowane naturą, w tym szkło o organicznych formach i delikatnych barwach.
• Huta Szkła „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej – współpracując z tą hutą, Horbowy stworzył popularne serie szkła prasowanego, takie jak „Antico”.
• Zakłady Chemiczne INCO Veritas w Iłowej – tu Horbowy realizował projekty szkła użytkowego o geometrycznych formach i nasyconych kolorach, przeznaczonego do masowej produkcji.

Najistotniejsze projekty Zbigniewa Horbowego

• „Antico” (lata 70.) – Huta „Ząbkowice”. Seria szkła prasowanego o wyrazistej strukturze przypominającej popękaną powierzchnię.
• „Sudety” (lata 60.) – Huta „Sudety” w Szczytnej. Kolekcja szkła dmuchanego o prostych formach i intensywnych kolorach.
• „Ikebana” (lata 70.) – Huta „Julia” w Piechowicach. Kolekcja wazonów inspirowanych japońską estetyką, wyróżniająca się harmonią proporcji.
• „Barbara” (lata 70.–80.) – Huta „Barbara” w Polanicy-Zdroju. Eleganckie kieliszki, karafki i wazony o minimalistycznym designie.
• „Kolorowe Kontrasty” (lata 80.) – INCO Veritas w Iłowej. Seria szkła użytkowego łącząca intensywne barwy z prostymi, geometrycznymi formami.

Wychowankowie Zbigniewa Horbowego

Horbowy był przez wiele lat profesorem na PWSSP we Wrocławiu, gdzie wychowywał kolejne pokolenia artystów szkła. Do jego najbardziej znanych uczniów należą:

• Ewa Gerczuk-Moskaluk – artystka szkła, której prace wyróżniają się indywidualnym podejściem do struktury i koloru.
• Kazimierz Pawlak – projektant szkła użytkowego, którego twórczość nawiązuje do minimalistycznych idei Horbowego.
• Anna Kasprzycka-Skaba – artystka rozwijająca eksperymentalne podejście do formy szkła.
• Małgorzata Dajewska – twórczyni łącząca szkło z innymi materiałami w nowoczesnych, artystycznych projektach.
• Czesław Zuber – projektant szkła znany z minimalistycznych form i eksperymentów z kolorami.

Odznaczenia i nagrody

Zbigniew Horbowy za swoją działalność artystyczną i pedagogiczną otrzymał liczne wyróżnienia, w tym:

• Złoty Krzyż Zasługi (1978),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1989),
• Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości.

Dziedzictwo

Zbigniew Horbowy pozostawił po sobie niezwykle bogaty dorobek artystyczny, który do dziś inspiruje zarówno projektantów, jak i kolekcjonerów. Jego prace znajdują się w kolekcjach muzealnych w Polsce i za granicą, m.in. w Muzeum Narodowym we Wrocławiu oraz w Muzeum Szkła w Karkonoszach. Jego działalność stanowi wzór dla współczesnych artystów szkła, a jego twórczość pozostaje ważnym punktem odniesienia w historii polskiego designu.